Samsun, kültür varlığının yanı sıra el sanatları zenginliğiyle Türkiye’de dikkatleri üzerine çekiyor. İl Kültür ve Turizm Müdürü Adnan İpekdal, Samsun’un el sanatları noktasında kendisini kanıtlamış bir kent olarak öne çıktığını belirterek, kentte ahşap işçiliğinin geçmişinin 3 bin yıla dayandığını söyledi.
HER İLÇEDE AYRI KÜLTÜRLER SÜRÜYOR
Adnan İpekdal, “Karadeniz Bölgesi’nin en büyük en güzel ve en modern şehri olan Samsun, el sanatları noktasında da önemli bir yere sahip olan bir yerleşim yeridir. İlçelerinin doğal güzellikleri, tarihi dokusu ve kültürel yanları güçlüdür. El sanatları noktasında yaptıklarıyla Samsun, hatırı sayılı olarak adından söz ettirmeyi başarmaktadır. Bu anlamda Vezirköprü ilçemizde, kilim dokumacılığı ve artık bu ilçemizle özdeşleşmiş olan el sanatı olarak kabul ettiğimiz semaver imalatı önemli bir çalışma alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun dışında, Çarşamba ve Terme ilçelerimizde fındık çubuğundan sepet örücülüğü el sanatı olarak yine yaygın olarak devam eden bir meslek ve sanattır. Ayrıca Terme ilçemizde mısır koçanından sepet örücülüğü yapılmaktadır. Bunun dışında ise kadınlarımızın iğne oyaları ve örgü çeşitleri çok zengindir. Tezgahlarda kilim dokuma gibi önemli el sanatlarımız da halen kırsal alanlarımızda sürmektedir. Çarşamba ilçemizde, kalaycılık ve el yapımı ayakkabıcılık önemli bir el sanatı olarak devam etmektedir. Yine Çarşamba’da süpürgeler tarlada ekilen ürünlerden yapılmaktadır. Bu işle uğraşan insanlarımız halen var” diye konuştu.
AHŞAP İŞÇİLİĞİMİZ 3 BİN YILA DAYANIYOR
“Ahşap işçiliği konusunda Samsun’umuz Türkiye’nin en önde gelen illerinden biridir” diyen Adnan İpekdal, “Kültür ve Turizm Bakanlığı’mızın öncülüğünde Vezirköprü ilçemizdeki Oymaağaç Höyüğü’nde bir kazı çalışması yürütülüyor. Burada 3 bin yıla tarihlenen ahşap malzemeler ortaya çıkartıldı. Burada bir su kuyusuna inen ahşap bir merdiven bulundu. İlginç bir özelliği var; çivi kullanılmadan, geçme tekniği ile yapılmış. Kısacası ahşap işçiliği Samsun’da, geçmişi 3 bin yıl kadar geriye giden bir el sanatı alanı olarak önümüze çıkıyor. Kazı çalışmamız halen devam ediyor. Bunun dışında yine Çarşamba ilçemizdeki tarihi Göğceli Cami’mizde uygulanan ahşap oymacılığı ve boyama işçiliği ciddi bir el sanatı varlığı olarak nitelendirilebilir. Dolayısıyla Samsun’umuz el sanatlarında da önemli işlerin yürütüldüğü kent olarak öne çıkmaktadır” şeklinde konuştu.
KIRSALDA EL SANATLARI SAVAŞI VERİLİYOR
Samsun’da el sanatları, teknolojinin getirdiği tüm değişikliklere ve olumsuzluklara rağmen, var olma savaşı veriyor. Samsun’da el sanatı kategorisinde olan halı, kilim, bez dokumacılığı, taş işçiliği, oya, kunduracılık, bakır işlemeciliği, hasır dokumacılığı, zembil örücülüğü, çorap, kuşak dokumacılığı, ağaç oymacılığı ve benzeri gibi pek çok ürün üretimi devam ediyor. Kentte özellikle kırsal alanda, el sanatı alanında faaliyet gösteriliyor.
ALAÇAM:
Ellerindeki en bol malzeme ağaç, saz ve yün olunca Alaçamlılar kilim dokumacılığı, hasır örücülüğü, ağaç işlerinde usta.
BAFRA:
Zembil. Özellikle 20 yıl öncesine kadar Göltepe Köyü’nde yaygın olan ve ancak bugün unutulmaya yüz tutmuş mahalli bir el sanatı. Zembil örücülüğünde kullanılan malzemeler; saz bitkisi, kurutulmuş mısır koçanı yaprakları, 50 cm uzunluğunda ortadan ikiye katlanmış ve iğne vazifesi gören çelik tel, saz bitkisinden yapılmış kındıra, hazır kumaş boyası veya tabii boyalar. Tabii boya, genellikle soğan veya yeşil ceviz kabuklarının kaynatılmasıyla elde ediliyor.
ZEMBİLİN ÖRÜLÜŞÜ:
Mısır koçanı yaprakları ıslatılıp, yumuşatılıyor. Bir mısır koçanı yaprağı, boyunca 3 eşit parçaya bölünüp, kındıra üzerine muntazam sıkıştırılarak sağdan sola sarılıyor, 8- 10 cm. sarıldıktan sonra sarılan kısım içe bükülüyor. İlk örülen kısım ortadan sarılarak çevriliyor. İstenilen şekil - de örülüyor. Koçan bittiği yerde iğne ile dolanıyor. Boyanmış mısır koçan yapraklarından aralara desen de konuluyor.
VEZİRKÖPRÜ:
Vezirköprü’de heybecilik, semaver yapımı, ip ve urgan yapımı gibi geleneksel el sanatlarını sürdüren zanaatkarlar yaygın durumda.
AYVACIK:
Ayvacık’ta el sanatları denilince, ilk akla, el tezgahlarında halis yünden dokunan ‘Cecim’ geliyor. Yere sermek için dokunan kilimlere Cecim derlerken, kadın ve çocukların bellerine bağladıkları bağlar da Cecim olarak adlandırılıyor.
LADİK:
Ladik dokuması veya Ladik fanilası olarak yapılan dokuma ile el sanatlarını devam ettiriyorlar.
YAKAKENT:
Bölgede kök boyadan dokuma kilim ve makromeden örülerek hamak yapılıyor.
ÇARŞAMBA:
Çarşamba Ayakkabısının ünü tüm Türkiye ve hatta dünyada ün salmıştır. İlçede ayrıca Çarşamba Kasketi (Sekiz köşeli kasket) yapımı halen devam ediyor. Mısır koçanı üzerinden sepet örücülüğü halen devam ediyor.
HAVZA:
İlçe de kuşak dokumacılığı, heykel yapımı, ahşap oyuncak yapımı, taş süslemeciliği yapılmaya devam ediyor.