ERKEN YAŞAM VE EĞİTİM
Nâzım Hikmet, 15 Ocak 1902'de Selanik'te dünyaya geldi ve Babası Hikmet Bey, annesi Celile Hanım'dır. Kültürlü ve sanatçı ruhlu bir kadın olan Celile Hanım, ilk kadın ressamlarımız arasında yer alıyordu.
Küçük Nâzım, ilk eğitimini annesinden ve mevlevi şairi olan büyükbabası Nâzım Paşa'dan aldı. On bir yaşındayken ilk şiirini yazdı.
Orta öğrenimini Galatasaray ve Nişantaşı Sultanilerinde tamamladı. 1915 yılında Bahriye Mektebi’ne girdi ve 1918'de ilk kez bir dergide şiiri yayınlandı. Ancak, İstanbul'un işgaliyle birlikte şiirleri daha yurtsever nitelikte olmaya başladı.
ÖĞRENİM VE DÖNÜŞ
Mezuniyetine üç ay kala hastalık nedeniyle Bahriye Mektebi’nden ayrıldı. Daha sonra bir grup arkadaşıyla Anadolu’ya geçti ve Ankara Hükümeti’nin görevlendirmesiyle Bolu’da öğretmenlik yaptı. Ardından iki kez Moskova’ya gitti. İlk ziyaretinde iki yıl kaldı ve Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi KTUV’da ekonomi-politik öğrenimi gördü.
Rusya'da gerçekleşen ihtilale tanık oldu ve ikinci ziyaretinde ceza almaktan kaçınmak için zorunlu olarak göçmenlik yaşadı. Zamanında öğrenci olarak bulunduğu üniversitede tercümanlık ve asistanlık yaptı. 1928'de Türkiye'ye döndü ve kısa bir süre cezaevinde kaldıktan sonra serbest bırakıldı.
ŞAİRLİK VE MÜCADELE
Nâzım Hikmet, çeşitli gazete ve dergilerde yazıları ve şiirleriyle tanındı. Kitapları basıldı ve siyasal ve entelektüel yaşamda aktif bir rol üstlendi. Ancak, sık sık gözaltına alındı ve yargılanarak hapishanelerde on yedi yıl geçirdi. Şiirleri ders kitaplarına girdi, oyunları devlet tiyatrolarında sahnelendi ancak özgürlüğüne tam olarak kavuşamadı.
ULUSLARARASI BARIŞ HAREKETİ VE SON YILLARI
1950 yılında ulusal ve uluslararası düzeyde düzenlenen kampanyalar sonucunda serbest bırakıldı, ancak yaşamına yönelik komplolar nedeniyle yeniden yurtdışına çıkmak zorunda kaldı. Uluslararası Barış Ödülü sahibi olarak barış hareketinde aktif rol aldı. Dünya Barış Konseyi Başkanlık Divanı’na seçildi ve pek çok ünlü isme bu ödülü veren jürinin başkanlığını yaptı.
Cezaevi yıllarından kalan hastalıkları nedeniyle sağlık sorunları yaşayan Nâzım Hikmet, 3 Haziran 1963'te Moskova'da hayatını kaybetti.
Nâzım Hikmet, Türk edebiyatının önemli şairlerinden biri olarak kabul edilir. Yaşamı boyunca siyasi duruşu ve sanatıyla etkili bir figür olmuş, ulusal ve uluslararası alanda tanınmıştır.
Mert Volkan Gün
