Öfke, oldukça doğal ve insana özgü bir duygudur. Bazen, insanı harekete geçirmede ve tehlikeli durumlarla başa çıkmada gerekli bir duygu olabilir; bu da hayatta kalma mekanizmalarına katkı sağlar. Öfke, tehdit ya da saldırı durumlarında kişinin kendini savunmasına ve mücadele etmesine yardımcı olabilir. Fakat öfke, kontrolsüz bir şekilde kendisine ve çevresindekilere zarar vermeye başladığında, birey üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu noktada öfke, depresyon gibi duygusal bozukluklara yol açabilir ve sağlıklı bir duygu olmaktan çıkar.
ÖFKE VE FİZİKSEL BELİRTİLER
Öfke, sadece sözel bir ifade değil, şiddeti arttıkça vücutta da bazı fiziksel belirtilerle kendini gösterir. Aşırı gerginlik, artan kan basıncı, düzensiz nefes alıp verme, hızlanan kalp atışları ve enerji hormonları olan adrenalin ve noradrenalin seviyelerindeki yükselmeler, öfkenin fiziksel yansımalarıdır. Ayrıca sabırsızlık, insanlarla iletişim kuramama, eşyaya ya da kişiye vurma ve sözlü saldırılar gibi davranışsal işaretler de öfkenin dışa vurumları arasında yer alır.
ÖFKEYİ YENMEK İÇİN İPUÇLARI
Öfke kontrolü için uygulanabilecek bazı yöntemler şunlardır:
- Nefes Alış Verişini Düzenleyin: Öfke anında nefes hızlanır. Burundan derin ve yavaş nefes alıp, ağızdan vermek sakinleşmeye yardımcı olabilir.
- Fiziksel Aktiviteyi Artırın: Yürüyüşe çıkmak, bisiklet sürmek veya spor yapmak (özellikle boyun ve omuz kaslarını gevşetmek için esneme hareketleri) vücuttaki gerginliği azaltır ve beyne giden kan akışını artırarak sakinleşmeyi sağlar.
- Rahatlatıcı Müzik Dinleyin: Sevdiğiniz, sizi rahatlatan bir müzik dinlemek, öfkenizi yatıştırmak için etkili bir yöntem olabilir.
- Huzurlu Bir Ortamı Hayal Edin: Kendinizi doğada, ormanda ya da huzur veren başka bir ortamda hayal etmek, öfkenizin yatışmasına yardımcı olabilir.
- Ortamdan Uzaklaşın: Öfkelendiğinizde, sizi bu duyguyu tetikleyen ortamdan uzaklaşmak, duygusal olarak daha sakinleşmenizi sağlar.
- Konuşmaktan Kaçının: Öfke anında tepki vermek yerine bir süre susmak, sakinleşmenize olanak tanır ve daha sağlıklı bir değerlendirme yapmanızı sağlar.
ÖFKE KONTROLÜNDE UZMAN DESTEĞİ
Öfke kontrolü sorunu tedavi edilmesi gereken bir durumdur çünkü bu, bireyin iletişimden kaçınmasına, karşındakini dinlemekten imtina etmesine ve konuştuğunda bile kırıcı, yargılayıcı bir dil kullanmasına yol açabilir. Ayrıca, bazen öfke, karşı tarafa zarar verme ya da şiddet içeren davranışlar sergileme gibi daha ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu tür durumlarla başa çıkabilmek için bir uzmandan yardım almak oldukça önemlidir.
Turan YÖRÜK