Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzası ile 26.11.2024 tarihinde yayımlanan 2024/14 sayılı ‘Rehberlik, Teftiş ve Denetim Faaliyetlerinin Düzenli ve Etkin Bir Şekilde Yerine Getirilmesi’ başlıklı Cumhurbaşkanlığı genelgesi ile vatandaş odaklı yönetim ve etkin denetimin hedeflendiği ve bu kapsamda genelge içeriğinde kamu hizmetlerinin verimli, saydam ve hesap verebilir bir şekilde sunulması ile rehberlik, teftiş ve denetim faaliyetlerinin etkin ve düzenli yürütülmesinin vurgulandığı anlaşılmaktadır.
Bu tarz bir genelge her yıl çıkmadığına göre aslında 2025 yılında birçok kurum tarafından gerek kamuda gerek özel sektörde denetimler yoğun bir şekilde olacak gibi görünüyor.
Özellikle özel sektörde birçok alanda denetim mekanizmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Saha denetimi yapan teftiş ve denetim birimleri bugüne kadar olduğu gibi bu yılda teftiş ve denetimlerine devam edecek ama anlaşılan bu genelge ile saha denetimlerinin daha sık ve geniş alanda olacağı ve daha çok noksanlık ve aykırılıklara odaklanılacağı anlaşılmaktadır. Saha denetimi derken neyi kastettim?
Bazı kurumlar denetimlerini kurum nezdinde yapar iken bazıları ise yerinde denetim faaliyetini yürütmektedir. Örneğin Ticaret Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu birçok denetimini sahada denetim elemanlarıyla doğrudan işveren ile muhatap olarak yapmaktadır. Peki bu saha denetimlerinde neler gündeme gelebilir?
Özellikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müfettişlerince yoğun olarak yapılan saha denetimlerinde kayıtdışılık, iş sağlığı ve güvenliği, ücret ödemeleri, fazla çalışma, sigorta primleri gibi konular ön plana çıkmaktadır. Kayıtdışılık denetiminde çalışanın sigorta işlemlerinin yapılıp yapılmadığının yanında izinsiz yabancı uyruklu çalışan olup olmadığı, çocuk işçi çalıştırılıp çalıştırılmadığı gibi konulara da bakılmaktadır.
Genelgede eğitim, sağlık, gıda, ticaret gibi alanlarda olmak üzere sunulan tüm hizmetlerin vatandaşların hak ve menfaatlerini koruyacak şekilde icra edilmesi ve denetlenmesine vurgu yapıldığı görülmektedir.
Gıda ve ticaretin daha çok Ticaret Bakanlığının alanına girdiği ve bu denetimlerin yoğun olarak yapılacağı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca bu yıl yapılacak denetimlerde ise eğitim ve sağlık sektörü başta olmak üzere birçok sektörün denetim kapsamında olabileceği anlaşılmaktadır.
Ayrıca çalışan sayılarının yüksek olduğu sanayi bölgelerinde de denetimler sık ve etkin bir şekilde devam edecek gibi görünüyor.
Sahada yapılan denetimler rutin olarak mevzuatın tüm yönleriyle yapılabildiği gibi vatandaş şikayetleri üzerine de yapılabilmektedir.
Anlaşılan bu yıl bu iki denetim türünü de yoğun olarak göreceğiz.
Tabii özel sektör işverenlerinin de yapılacak denetimlere hazır olması gerekiyor.
