3 Temmuz'da beklendiği gibi gördük ki baz etkisiyle enflasyonda haziran ayı enflasyonunda 'şahane' bir gerileme yaşandı.
Öyle ki bu rakam, 2023 yılı başından bu yana olan bir buçuk yıllık dönemin en düşük artışı.
Haziran ayının yıllık enflasyon artışı yüzde 71,60, aylık artış ise yüzde 1.64’te kaldı.
Hazirandaki artışla yılın ilk yarısındaki artış yüzde 24.73 oldu, yıllık da haziran oranı geçen yılın altında kaldığı için gerilemeye başladı.
Böylece mayıs sonunda yüzde 75.45 olan yıllık artış haziran sonunda 71.60’a inmiş oldu.
Gönül istiyor ki baz etkisiyle de olsa, bu gerileme aynen böyle devam etsin.
Ama beklentilerim daha doğrusu beklentiler hiç de o yönde değil.
Özellikle de temmuz ayı için.
Haziranın 257inden sonra yapılan zamlara bakarsanız, temmuz ayı enflasyonunun hiç de öyle düşük çıkacağını öngöremiyorum.
Neden mi?
Enflasyonda sert düşüşün açıklandığı haziran ayının sonlarına doğru ay ekmeğe yüzde 6, peynire yüzde 5, suya yüzde 13 zam gelmiş. En tuhafı yazın başladığı ay meyveye yüzde 8.5 zam gelmesi.
En çok zamlananlar ise şehirlerarası otobüs yüzde 12,71, otel, pansiyon yüzde 6,67, tren yüzde 6,15, peynir yüzde 5,1
Halbuki yılın tümü için tahmin edilen yüzde 38’de kalabilmek için ikinci altı aydaki toplam artışı yüzde 10.6’da tutmak gerekiyor.
Altı ayda yüzde 10.6’yı aşmamak için de aylık ortalama artışın yüzde 1.7 olması gerekiyor.
Peki, aylık ortalama artışı yüzde 1.7’de tutmak mümkün olabilir mi, temel soru bu. Ağustostan itibaren ne olur bilemem ama en azından temmuzda yüzde 1.7 hiç mümkün görünmüyor, onu söyleyebilirim.
Örneğin 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere elektriğe yüzde 38 zam yapıldığını biliyoruz. Bu zam temmuz ayında TÜFE’yi “doğrudan” 0.5 puan kadar etkileyecektir.
Akaryakıt zammını da unutmamak gerek. Akaryakıta da ÖTV zammı geldi. ÖTV ve ÖTV’deki artışla birlikte KDV’de yaşanan artış sonucu benzin 2.21 lira, motorin 2.07 lira zam gördü. Ayrıca otogaza da 95 kuruş zam yapıldı.
Üstelik ÖTV artışı yalnızca akaryakıtla sınırlı da değil. Alkol ve sigaraya gelen yüklü zamları da unutmayalım.
Veee en önemlisi kira artışları. Bildiğiniz gibi Temmuz ayıyla birlikte kira artışındaki yüzde 25 sınırlaması kalktı. Kira artış oranı temmuz için TÜFE’de haziranda oluşan yıllık ortalama artış kadar olacak; o oran da yüzde 65.07. Dolayısıyla temmuzdaki kira artış oranının yüzde 10-13 arasında gelme olasılığı çok yüksek. Buradan TÜFE’ye yansıma da 0.75 puan dolayında olur.
Kira artış oranı yüzde 65, temmuz artışı niye yüzde 10-13 arası olmasının nedeni ise, tüm kira yenilemelerinin yalnızca temmuzda yapılmadığını hatırlatmakta yarar var.
Bu zamların üstüne gelecek başka zamlarla temmuz artışı yüzde 3, hatta yüzde 4 olsa bile yıllık oran gerilemeye devam edecek. Çünkü geçen yılın temmuzundaki yüzde 9.49’luk rekor oran artık hesaplamadan çıkmış olacak.
Baz etkisi dediğimiz tam olarak bu!
Ya sonra. Baz etkisi, gaz etkisi, tuz etkisi geçince ne olacak!
İşte o zaman gerçeğimizle yüzleşeceğiz!
