Bugün 21 haziran. Kuzey yarım kürede en uzun gün ve en kısa gecenin yaşandığı yani yaz mevsiminin başladığı tarih. Bu nedenle bugün sizlerle paylaşacağım bilgiler astronomik ağırlıkta olacak.
Güneş göksel ekvatorun güneyine ya da kuzeyine en fazla 23 derece 28 dakika kadar uzaklaşabilir. Güneşin ulaştığı bu noktalara gündönümü (solstice) adı verilir. Yaz ve kış mevsiminin başlangıç tarihi olan bu gün dönümü noktaları yılda sadece iki kez yaşanır. 21 haziranda Güneş 0 derece Yengeç burcuna geçtiğinde yaz mevsimi başlar. Bu tarihte güneş ışınları Yengeç dönencesine dik olarak düşer ve güneş kuzey yarımkürede ufkun üstünde en uzun süre kaldığından en uzun gün ve en kısa gece yaşanır. Güney yarım kürede ise tam tersi durum söz konusudur. Çoğunlukla halk arasında ekinoks ve soltistler birbirine karıştırılır. Bu karışıklığı önlemek için şu basit kuralı akılda tutmakta yarar vardır; ekinokslarda gün ve gece eşitliği, soltistlerde gün ve gecenin uzayıp-kısalması vardır. Bir yıl içinde iki ılım noktası (ekinoks) ve iki de gün dönümü (soltist) yer alır. Sırasıyla;
a) 21 Martta Güneş 0 derece Koç burcuna geçtiğinde gün ile gece eşitliğinin yaşandığı ilkbahar ekinoksu oluşur ve ilkbahar mevsimi başlar.
b) 21 Haziranda Güneş 0 derece Yengeç burcuna geçtiğinde en uzun gün ve en kısa gecenin yaşandığı yaz gündönümü oluşur ve yaz mevsimi başlar.
c) 23 Eylülde Güneş 0 derece Terazi burcuna geçtiğinde gece ile gün eşitliğinin yaşandığı sonbahar ekinoksu oluşur ve sonbahar mevsimi başlar
d) 21 Aralıkta Güneş 0 derece Oğlak burcuna geçtiğinde en uzun gece ve en kısa günün yaşandığı kış gündönümü oluşur ve kış mevsimi başlar.
Astronomik ve astrolojik çerçevede birlikte ele alacak olursak ilkbahar ve yaz mevsimi 0 dereceden 180 dereceye kadar açılan (waxing) açı karakteri, sonbahar ve kış mevsimi ise 180 dereceden 0 dereceye kadar kapanan (waning) açı karakteri sergiler. Açılan ve kapanan açılar toplamı yani 2 x 180 derece = 360 derece; bir yıllık Zodyak döngüsüne karşılık gelir.
Güneşin etrafındaki 365 günlük döngüsünde Dünya bazen Güneş'e yaklaşır bazen de uzaklaşır. Dünyamızın Güneş'e en uzak olduğu ve yörüngesinde en yavaş hareket ettiği mesafeye; günöte (afel)denir ve 3 temmuz civarında gerçekleşir. Düz mantıkla bakıldığında Dünya'mızın, Güneş'ten uzak olduğu bu günlerde iklimin sıcak değil soğuk olması beklenir fakat tam tersi bir durum söz konusudur. Çünkü ısı etkisi Güneş'in yakınlığı veya uzaklığı ile ilgili bir durum olmayıp, Güneş ışınlarının yeryüzüne geliş açısı ile ilgili bir durumdur. Yaz gündönümünde Güneş ışınları Yengeç dönencesine 90 derece dik düştüğünden sıcaklık artar. Yaz mevsimi günün zirvesini yani aydınlığın zaferini, kış mevsimi ise gecenin zirvesini yani karanlığının zaferini temsil eder. Ancak ne günün ne de gecenin zaferi kalıcı değildir, periyodik olarak hakimiyet birinden diğerine geçer. İşte bu geçişler kısa bir süreliğine eşitliğin sağlandığı ekinokslarda gerçekleşir ve hemen ardından eşitlik bozulur. Tekrardan aydınlık ile karanlığın, sıcak ile soğuğun kovalamacası başlar ve kesintisiz sürüp gider...
Güzel bir yaz mevsimi geçirmeniz dileğiyle esen kalın.
Harikasin nazancigim kutlarim seni...çok güzel. Anlatmissin..