AKLI SELİM olan herkes hür ve vicdan sahibidir.
Daha doğrusu öyle olmalıdır.
Bu vasıflara sahip olan insanların muhakeme ve akıl yürütme gücünün erdeme eriştiği kabul edilerek,
Yaşadıkları ve kendilerine sunulanlar karşısında fikir yürütmeleri beklenir.
Bu yapılmadığı takdirde,
İnsanın sahip olduğu akıl ve erdemin hiçbir hükmü olmadığı gibi daha baştan esarete gidecek yolun kapılarını ardına kadar açtığı kabul edilmelidir.
Kur'ân-ı Kerim aklıselim sahiplerine hitap ederek, "Ey temiz akıl sahipleri, kısasta sizin için hayat vardır, umulur ki sakınırsınız."(1) buyurmakta ve eğer bir katille karşılaştığınızda onu öldürürseniz siz diri ve canlısınız; aksi hâlde ölüsünüz demektedir.
Bireyin ölü veya diri olduğu herkesçe anlaşılabilecek bir şeydir;
Ama toplumun ölü mü, yoksa diri mi olduğunu anlayabilmek için ileri seviyede bir sosyal bilinç ve idrak gereklidir.
Nitekim bu nedenledir ki ayetin başında, "Eğer temiz akıl sahibi, yüksek bir idrak, bilinç ve anlayış sahibi iseniz bu hakikati idrak edebilirsiniz" buyrulmaktadır.
Dileyen herkesin dilediği her haltı işleyebildiği ve hiçbir itirazla karşılaşmadığı bir toplum "ölü toplum"dur.
Hadis-i şerifte şöyle buyrulmaktadır:
"İyi ve kötü davranışlar karşısında ilgisiz olan ve hiçbir tepki göstermeyen kimse, canlılar arasında sadece nefes alıp veren bir ölüdür."
Görüldüğü gibi hem maddi, hem de manevi dünyada insanlara yaşadıkları ve kendilerine layık görülen mezalimi kabul etmelerine direnmeleri bir hak olarak öngörülmektedir.
Hani bir Pastor Nie Moeller’in bir hikayesi var;
“Önce Yahudiler için geldiler, Sesimi çıkarmadım, çünkü ben Yahudi değildim.
Sonra komünistler için geldiler.
Sesimi çıkarmadım çünkü komünist değildim.
Sonra sendikacılar için geldiler, sendikacı olmadığım için yine sesimi çıkarmadım.
Sonra benim için geldiler.
Ses çıkaracak kimse kalmamıştı...” der o hikayede.
Gün be gün hakları ellerinden alınan insanların oluşturduğu toplum;
Yaşadıklarına…
Kendine layık görülenlere…
Verilmeyen haklara…
Ve insanca, gelecekten kaygusuzca yaşamaya sessiz kalmışsa;
O toplum, ‘Susan Toplum’dur.
O toplumun bireyleri ise, Hadis-i Şerif’te yazıldığı gibi;
"İyi ve kötü davranışlar karşısında ilgisiz olan ve hiçbir tepki göstermeyen kimseler, canlılar arasında sadece nefes alıp veren birer ölülerdir."
Dileyen herkesin dilediği her haltı işleyebildiği ve hiçbir itirazla karşılaşmadığı bir toplum ise,
"ölü toplum"dur.
