İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Sanatçı Öğretim Görevlisi İrfan Kurt'un "Halk kültüründe hiciv ve 'Manda Yuva Yapmış Söğüt Dalına' gerçeği" adlı makalesine göre, türkünün Kastamonu'nun Tosya ilçesinden derlendiği ve anlamını kavramak için türkünün çıkış nedeni ile yöresel özelliklerin bilinmesi gerektiği vurgulanmıştır.
ELEŞTİRİ YAPILMIŞ
Makaleye göre, dönemin beyi tarafından halk ozanlarının yönetim aleyhine söz söylemeleri yasaklanmıştır. Ayrıca, saz çalıp türkü söyleyen ozana bir eğlencede türkü çalması emrivakisi yapılmış, ancak bir kenara sadece kuru ekmeklerden oluşan yemek bırakılmıştır. Bu haksız durumu dile getirmek için ozanın ortaya çıkardığı türküde, Manda söğüt dalına yuva yapmış gibi anlatılarak aslında bir eleştiri yapılmıştır.
Manda söğüt dalına nasıl yuva yapmış sorusu ise Tosya'nın pirinçle ünlü olduğu bilgisine dayanmaktadır. Çeltik tarlalarının sürülmesinde kullanılan mandalar, yazın sıcaklarında serinlemek ve sineklerden korunmak için göletlere yatarlar. Bu göletlerin kenarında bulunan salkım söğütlerin dalları, mandaların serinlemek için tercih ettiği yerlerdir. Yani, manda söğüt dalına yuva yapmış gibi anlatım, aslında mandaların serinleme davranışına göndermedir.
Türküdeki sözlerin deşifre edilmesine göre:
"Öküzün torbadan düşmesi" ifadesi, öküzlerin yem torbasının boynundan çıkarak yemeden içmeden kesilmesini anlatır.
"Müezzinin minareden uçması" ifadesi, müezzinin erenlere karışması anlamına gelir.
Bağlantı bölümünde ise "tirit yemeğini emeği karşılığı hak etmek" vurgulanır.
Sonuç olarak, Manda Yuva Yapmış Söğüt Dalına türküsü ozanın ince zekasıyla yazılmış, hiciv sanatının güzel bir örneğidir. Sözlerde kullanılan farklı anlam taşıyan kelimelerle ozan, kendisine yapılan haksızlığı alaycı bir şekilde ifade etmiş ve türkü, melodik açıdan zengin bir yapıya sahiptir.
"Müezzinin minareden uçması" ifadesi, müezzinin erenlere karışması anlamına gelir.
Bağlantı bölümünde ise "tirit yemeğini emeği karşılığı hak etmek" vurgulanır.
Sonuç olarak, Manda Yuva Yapmış Söğüt Dalına türküsü ozanın ince zekasıyla yazılmış, hiciv sanatının güzel bir örneğidir. Sözlerde kullanılan farklı anlam taşıyan kelimelerle ozan, kendisine yapılan haksızlığı alaycı bir şekilde ifade etmiş ve türkü, melodik açıdan zengin bir yapıya sahiptir.