Mustafa Kemal’in 9.Ordu Birlikleri Müfettişliği görevindeki yetkilerini açıklayan yönerge çıkarıldı ve kendisine bildirildi. Mustafa Kemal’den görev yerine gitmekte acele etmesi istendi. Yönetmelikte müfettişliğin görevleri, şu noktalarda toplanıyor: Atandığı bölgedeki asayişsizliği önlemek, ordunun elindeki fazla silah ve cephaneyi bir an önce toplattırarak depolatmak, Doğu Anadolu’da kurulduğu ileri sürülen şûraları dağıtmak ve bunların halka silah dağıtmasını önlemek….
Mustafa Kemal Paşa ise görevi kendisine bildirildikten sonra Harbiye Nezareti’nden mıntıkasındaki jandarma kuvvetlerini gösteren bir kroki istedi.
MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN GÖREV BÖLGESİ
Mustafa Kemal Paşa’nın görevleri için iki tümenli üçüncü ve dört tümenli on beşinci kolordular, müfettişlik buyruğuna verildi. Kolordular; harekât ve güvenlik konularında doğrudan doğruya müfettişlik ve olağan işlemler (özlük işleri, genel kuvvetin er, subay, silah, cephane, hayvan gibi istatistiklerini gösteren belgeleri) gibi konularda önceki gibi Harbiye Nezareti ile haberleşeceklerdi. Tümen ya da bölge komutanlığı tarafından subayların görevlendirilmesi, atanması, değiştirilmesi müfettişliğin uygun görmesi ve isteğiyle olacaktı. Öbür konularda ihtiyaç veya yarar görerek müfettişliğin verdiği yönergeyi kolordu komutanlıkları aynen uygulayacaktı. Müfettişlik bölgesi Trabzon, Erzurum, Van illeriyle Erzincan ve Canik bağımsız livalarını içine aldığından, müfettişliğin görevlerini yürütmek için vereceği tüm yönergeleri bu kentlerde mutasarrıflıklar doğrudan doğruya yerine getirecekti. Müfettişlik sınırına yakın kentler Diyarbakır, Bitlis, Elazığ, Ankara, Kastamonu yerleşimleri ile kolordu komutanlıkları da müfettişliğin yürüteceği görev sarısında kendi başına yapacağı başvuruları dikkate alacaktı.
LADİK’TE HIDIRELLEZ PANAYIRI
5.Kafkas Ordusu 10. Alay 28. Piyade Taburundan Teğmen Abdülhadi Efendi günlüğünde Ladik halkının Hamamayağı’nda panayır düzenlediğini anlatmaktadır. Günlüğünden satırbaşları;
1 Mayıs 1919: Ladik’te bugün bir parça kasabanın kenarını gezdik. Can sıkıntısı çoktur. Birader beye mektup yazdım.
2 Mayıs 1919: Ladik’te hava yağmurludur. Bir tarafa çıkmadım. Trabzon’dan bugüne kadar (1 Nisan 1919’dan 1 Mayıs 1919’a) kadar 6.100 kuruş sarfiyatım vardır.
3 Mayıs 1919: Ladik’te bugün (cumartesi) buranın pazarı olduğu cihetle tembellik çöktü. Yağmur yağdı.
4 Mayıs 1919: Ladik’te bir tarafa çıkamadım. Vaziyet eskisi gibi. Düşünce bakidir.
5 Mayıs 1919: Bugün bölükte buraya iki saat kadar uzak olan panayır mahaline gittik. Burada bir Rum köyü dahi mevcuttur. Ahali buraya gelip beş gün kalacaklardır. Burası kaplıcadır. Maa-teessüf pek biçimsizdir. Muntazam bir mahal yoktur. Halbuki burası bir ecnebi elinde olsa… neler neler. Bize hiçbir şey yakışmaz. Lâyık değildir. İşte burada yüzbaşı ile bir odada kaldık. Rahatımız iyidir.
6 Mayıs 1919. Ladik panayırı hamam ayağındayız. Ahali geliyor. Ara sıra nefer seyran çalıyor. Ahali eğlencelerle vakit geçiriyor. Maa-t-teessüf mahrumdurlar.
KAYNAKÇA
Esat Arslan, Musullu Abdülhâdi’nin İzinde Bozgundan Zafere, Phoenix Yayınları, Ankara, 2005. Gotthard Jaeschke, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1989. Zeki Sarıhan, Kurtuluş Savaşı Günlüğü I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1993. Baki Sarısakal, Belge ve Tanıklarla Samsun’dan Ankara’ya, Cilt,1, Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Samsun, 2008. Yaşar Özüçetin, “Milli Mücadele İçerisinde 19 Mayıs 1919” Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt, 5 (2) 65-74 (2004).
6 Mayıs 1919’da müfettişlik görevinin Mustafa Kemal Paşa’ya bildirildiği belge
9.Ordu Kıtaatı Müfettişi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine
Dokuzuncu Ordu Kıtaatı Müfettişliğine tayininiz hakkındaki İrade-i Padişahın şerefsuduru üzerine vazafi-i âlileri hakkında Meclis-i Vükelaca led-et-tezekkür kaleme alının bir kıta talimatname sureti merbuttur. Azimetçe iltizam-ı istical buyurulması merzudur.
Harbiye Nazırı Şakir |
Esat Arslan, Musullu Abdülhâdi’nin İzinde Bozgundan Zafere, Phoenix Yayınları, Ankara, 2005. Gotthard Jaeschke, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1989. Zeki Sarıhan, Kurtuluş Savaşı Günlüğü I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1993. Baki Sarısakal, Belge ve Tanıklarla Samsun’dan Ankara’ya, Cilt,1, Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Samsun, 2008. Yaşar Özüçetin, “Milli Mücadele İçerisinde 19 Mayıs 1919” Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt, 5 (2) 65-74 (2004).