Samsun’un ilk minareli ve aynı zamanda ikinci camisi olma özelliğini taşıyan yapım tarihi Hicri 1113 - Miladi 1694 Hacı Hatun Camii, günümüze orijinalliğini yitirerek ulaştı. Cami hem tarihi ve hem de içerisindeki türbe ile oldukça dikkati çekiyor
Samsun’un İlkadım İlçesi Kale Mahallesi Hacı Hatun Sokak’ta yer alan Hacı Hatun Camii, tarihi ve hikayesi ile dikkati çekiyor. Başbakanlık’ın Osmanlı Arşivi’nde yer alan tarihsiz bir belgede Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait olduğu kayıt altına alınan caminin; 1841’de vefat eden Hazinedârzâde Osman Paşa’nın eşi Hacı Hatun tarafından yaptırıldığı düşünülüyor. Diğer belgelere göre ise; Hatice Hatun’un oğlu İbrahim Bey tarafından 1694 yılında yaptırıldığı düşünülüyor.
ŞİDDETLİ DEPREMDE MİNARESİ YIKILDI
Camide ilginç detaylar var. Samsun’un ilk minareli camisi olma özelliğini taşıyan tarihi yapının minaresi, 1939 yılının Aralık ayında gece yarısı meydana gelen şiddetli depremde şerefesine kadar yıkıldı.
1976’DAKİ EKLEMELERLE ORİJİNALLİĞİ GİTTİ
Cami o dönem yeniden onarılırken, 1976-77 yılında yapılan başka eklemelerle ise orijinal görünümünden uzaklaştı. Günümüzde modern bir görünümle ulaşan camide, eskiden bir de son cemaat yerinin olduğu ancak bilinmeyen bir tarihte yıktırıldığı kaydediliyor.
AHŞAP MİNBERİNDE DETAYLI İŞÇİLİK
Kentin kuzeyinde sokağa açılan, diğer yönlerinde ise bitişiğindeki binalar arasında sıkışan cami; sekizgen kasnaklı bir kubbeyle örtülü. Mihrap nişi, yuvarlak ve alçıdan yapılan caminin, ahşap minberinin detaylı bir ağaç işçiliği var. Caminin minaresi ise kalın taş bir kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefeli olarak inşa edilmiş, minare gövdesinin oldukça kalın oluşu ise dikkatleri çeken artı bir ayrıntı.
ESKİDEN KİREMİTTİ, ŞİMDİ KURŞUNLA KAPLI
Tarihi belgelere bakıldığında; 1985’e kadar kiremitle kaplı olduğu anlaşılan caminin kubbesi, şimdilerde kurşunla kaplı. Mahalle mescidi görünümündeki tarihi yapının kuzeybatı köşesindeki minaresi, kare şeklinde bir kaide üzerinde yer alıyor.
DEPREM HASARINI TEYİT EDEN DEĞİŞİKLİKLER
Minarenin yolu ve ilk adım atıldığından sonraki 14 kadar basamağı orijinal ancak devamındaki yaklaşık 30 basamak yeni. Bu durum; 1939 yılında yaşanan deprem sonrasında camide yapılan restoreleri teyit ediyor.
OSMAN PAŞA’NIN VEFATINDAN SONRA…
Yapımı hakkında inşa kitabesi bulunmayan Hacı Hatun Cami’nin kapısının üzerindeki yeni yazıtta yapımı Hicri 1113 - Miladi 1694 olarak belirtiliyor. Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki ‘H. 1280 / M. 1863-64’ adlı bir belgede, 460 yapının tamir ve inşasının gerektiği görülüyor. ‘H. 18 Cemaziye’l-ahir 1276 / M. 1859-60’ adlı bir başka belgede “Çarşamba kasabasından Hazinedârzâde müteveffa Osman Paşa’nın halilesi Hace Hatun” şeklinde geçen şahsın ise yapının mimarı olmasına muhtemel bakılıyor. Öte yandan, Hazinedârzâde Osman Paşa’nın 1841’de vefat ettiğinden yola çıkarak, eşi Hacı Hatun’un camiyi 19’uncu yüzyılın ilk yarısında yaptırmış olabileceği de düşünülüyor. Başbakanlık’ın Osmanlı Arşivi’ndeki tarihsiz bir belgede ise caminin Samsun Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne ait olduğu görülüyor.
Tolga BİRGÜCÜ
Güncel
15 Nisan 2018 - 10:18
Samsun'un ilk minareli camisi
Samsun tarihine mal olmuş tarihi yapının içerisinde bir de türbe var. Cemaatin namaz kıldığı bölümde yer alan türbede, Hazinedârzâde Osman Paşa’nın eşi Hacı Hatun’un yattığı biliniyor.
Güncel
15 Nisan 2018 - 10:18