Hak nedir?
Kısaca, hareket özgürlüğü ve varlık olmanın yasal dayanağıdır...
T.C. Anayasası’nda bireylere verilen temel hak ve özgürlükler, 3 ana başlıkta toplanır.
Kişi hak ve hürriyetleri
1. Kişi dokunulmazlığı
2. Kişi hürriyeti ve güvenliği
3. Özel hayatın gizliliği ve korunması (Konut dokunulmazlığı haberleşme hürriyeti)
4. Yerleşme ve seyahat hürriyeti
5. Din ve vicdan hürriyeti
6. Düşünce ve kanaat hürriyeti
7. Bilim ve sanat hürriyeti
8. Basın ve yayınla ilgili hürriyetler (Düzeltme ve cevap hakkı)
9. Toplantı hak ve hürriyeti (Dernek kurma hürriyeti toplantı gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı)
10. Mülkiyet hakkı
11. Hak arama hürriyeti
12. Temel hak ve hürriyetlerin korunması
Sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler
1. Ailenin korunması
2. Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi
3. Çalışma ile ilgili haklar
4. Toplu iş sözleşmesi grev hakkı ve lokavt
5. Ücrette adalet sağlanması
6. Sağlık çevre ve konut hakkı
7. Gençliğin korunması ve spor hakkı
8. Sosyal güvenlik hakları
9. Tüketici hakları
10. Tarih kültür ve tabiat varlılarının korunması
Siyasi haklar ve ödevler
1. Türk vatandaşlığı
2. Seçme seçilme siyasi faaliyetlerde bulunma hakları
3. Kamu hizmetine girme hakkı
4. Dilekçe hakkı
Bu Anayasal temel hak ve özgürlükler, ancak YASAYLA sınırlanabilir.
Genel sınırlama nedenleri Anayasa’da belirtilmiştir.
Buna göre, temel hak ve özgürlükler, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez birliğinin, Cumhuriyetin, milli egemenliğin, milli güvenliğin, genel asayişin, kamu düzeninin, genel ahlakın kamu yararının, korunması amacı ile kısıtlanabilecektir.
Özel sınırlama nedenleri, her temel hak ve özgürlüğü düzenleyen Anayasa maddelerinde yer almıştır. Bu tür düzenlemeye, yerleşme ve seyahat özgürlüğüne getirilen sınırlamalar, örnektir.
Kaynağını bizzat Anayasa'dan alan YASA ile sınırlama, meşrudur.
İstisnaları, meşru müdafa, zaruret hali, mağdurun rızası vs... dışında, yasal olmayan sınırlamalar, gayrimeşru, haksız ve suç olarak kabul edilir.
*****
Haksızlık ise,
Kısaca, hak ve adalete aykırılıktır.
Haksızlığın giderilmesi,
İhkak-ı Hak, yani hakkın zorla alınması,
Ya da hukuk yoluna başvurularak sağlanır...
İhkak-ı hak, yani hakkın zorla alınması,
Başka suç ve haksızlıklara yol açabilir.
Bu nedenle, tavsiye edilmemektedir.
*****
Hakkı elde etmek için, haksızlığı, hukuk yolu ile gidermek zorundayız.
Hukuk yolunu kullanmak için, adli ve idari yollara başvurmak gerekir.
Zor ve meşakkatli yoldur, hukuk yolu, vatandaş için Anayasayı, kanunları, tüzükleri, yönetmelikleri, genelge ve tamimleri bilmek gerek,
Çünkü genel kuralda, "Kanunu bilmemek, mazeret sayılmaz" der.
Bu durumda, kanunu bilenden yardım almanız gerekmektedir.
Yardımı bir hukukçudan, avukattan alırız.
Karşılığında, aldığımız hizmetin ücretini öderiz, yani paralıdır.
Ama hakkı elde etmek, haksızlığı yenmek istiyorsak,
Hele ki, haksızlığı yapan zengin, güçlü, çevresi olan biriyse, ya da devlet ise, mutlaka, liyakatli bir hukukçu, avukat gerekmektedir.
Yoksa Pir Sultan Abdal'ın deyişi gibi,
"Alınmış abdestimi aldırırlarsa,
Kılınmış namazım kıldırırlarsa,
Sizde, şah diyeni öldürürlerse,
BENDE, BU YAYLADAN ŞAHA GİDERİM" demek, gerekir.
Haksızlığı, hukukla yenmeliyiz...
