CHP Genel Başkanı Özgür Özel, 31 Mart yerel seçimlerinde elde ettiği büyük zaferin ardından bir röportajı sırasında dedi ki; "Takıntı yaptığım iki Büyükşehir var. Birisi Hatay diğeri Samsun. CHP'yi Samsun'da birinci parti yapmazsam gözüm açık gider."
Özgür Özel’in takıntı yapmasına neden olacak kadar kötü CHP'nin Samsun'daki durumu.
CHP'nin tüm yerel ve genel seçimlerde yıllardır Samsun'daki ezberi bu çünkü: Genel seçimde en az 1, en fazla 2 milletvekili kazanmak. (Halbuki Samsun'un milletvekili kontenjan sayısı 9 milletvekili.)
Belediye başkanlığı seçimlerinde ise, Atakum dışında (ki bazen Atakum'un bile kaybedildiği oluyor) Büyükşehir dahil hiçbir ilçede varlık gösterememek.
Samsun'da CHP'nin kaderi bu: Daima 2'nci parti olmak!
Durum öylesine ciddi ki Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin CHP'li son belediye başkanı Muzaffer Önder'di. Yani CHP, Muzaffer Önder ile girdiği 1999 yerel seçimlerinden bu yana tam 25 yıldır Samsun'da, büyükşehir belediyesini kazanamıyor.
En son 2019 seçimlerinde İYİ Parti ile yapılan ittifak kapsamında CHP'li eski milletvekili Hayati Tekin'in kazanabilme umudu bir hayli yüksekti. Ancak o seçimde de daha sonra İYİ Parti'ye geçen ama o seçimde tüm ısrarlara rağmen bağımsız aday olmayı tercih eden Erhan Usta'nın beklenenin de üzerinde oy olması, Hayati Tekin'in kaybetmesine neden oldu.
Samsun'un en büyük ilçesi olan İlkadım'da da durum hiç farklı değil. Samsun'un büyükşehir olmasıyla birlikte ona bağlı olarak kurulan 4 alt kademe belediyeden biri olan İlkadım'da şimdiye kadar tek bir CHP'li başkan seçilemedi. Büyükşehir olmadan önce Gazi Belediyesi CHP'deydi ama tüm beldeler İlkadım olarak birleştirilince, bu belediyeyi de kaybettiler.
Aslında Samsun'da diğer ilçelerde de durum çok farklı değil. Örneğin Çarşamba'da CHP'li son belediye başkanı Hüseyin Değerli'ydi. 1999 yılına kadar 4 dönem belediye başkanı seçilen Değerli'den sonra CHP, Çarşamba'da hiçbir zaman varlık gösteremedi.
Bunun yanında CHP'nin Samsun'da hiçbir zaman kazanamadığı ilçeler bile var. Örneğin Bafra. Samsun'un en büyük ilçelerinden birisi olan Bafra'da CHP, yerel seçimde şimdiye kadar belediye başkanı çıkaramadı.
CHP'nin Samsun'da 'kalesi' olarak nitelendirilebilecek tek ilçe ise Atakum. İlk belediye başkanı CHP'li Metin Burma olan Atakum'da bile CHP, 2004 ve 2014 yerel seçimlerinde 5'er yıllığına başkanlığı AK Parti'ye kaptırdı.
Ancak son iki dönemdir CHP Atakum'da birinci parti olarak çıkıyor. 31 Mart 2024 seçimlerinde de Serhat Türkel, belediye başkanı seçildi. Ve bilinen sonuç bu seçimde de ortaya çıktı. CHP'nin bu seçimde Samsun'daki tek belediyesi, Atakum Belediyesi oldu.
Peki, neden böyle? CHP Samsun'da neden belediye seçimlerini kazanamıyor?
Bunun birinci nedeni aslında, Samsunluların belediye başkanı tercihlerinde büyük çoğunlukla iktidar partilerinden yana tercihlerini kullanmaları.
Özellikle 1999 seçimlerinden bu yana -ki bu dönem, AK Parti'nin kuruluş ve yükseliş dönemlerine denk geliyor- yapılan her seçimde AK Partili adaylar belediye başkanı seçildiler. Hatta Samsun'un Vezirköprü ve Salıpazarı ilçeleri AK Parti'ye rekor oy veren ilçeler sıralamasına bile girdi.
CHP'nin Samsun'da belediye başkanlıklarını kazanamamasında, genel merkezden kaynaklanan yanlış politikalar da oldukça etkili oldu. Özellikle genel seçimlerde, milletvekili adaylarının belirlenmesinde (önseçim yapmak yerine) genel merkezin belirlediği listelerin dayatılması, bunun sonucunda sadece Samsun'dan değil örgüt tabanından bile uzak isimlerin sıralamalara girmesi etkili oldu.
Ayrıca diğer partilerle yapılan ittifaklar kapsamında CHP'nin daha fazla milletvekili çıkarabilme şansı varken, bazen 2'nci, bazen de 3'üncü sıralara konulan ittifak adayları (Saadet Partisi) örgütlerde ciddi bir moral bozukluğuna ve küskünlüklere, örgütte dağılmaya neden oldu.
Hatta CHP il ve ilçe yönetimleri kendi üyelerine bile durumu izah etmekte güçlük yaşadılar ve seçim çalışmalarında da yeterli desteği bulamadılar.
Yine son dönemlerde ittifakların önemi önce partililere sonra da seçmene doğru anlatılamayınca CHP, hemen hemen her seçimde sürekli kendini tekrar eden bir mağlubiyet girdabının içine düştü.
CHP'nin Samsun'daki önemli bir sorunu ise örgütlerindeki yapısal sorunlardan kaynaklandı. Hemen hemen her seçimde özellikle il ve ilçe kongrelerinden birden fazla adayın ortaya çıkmış olması, parti içinde ciddi bölünmelere ve klikleşmelere neden oldu. Her ne kadar fazla aday çıkmış olması demokratik açıdan olumlu görülse de, partiden çok kişilerin ön plana çıkmasına, küskünlüklere, kırılmalara, 'benim adamım senin adamın' anlayışının hakim olmasına neden oldu.
Hizmetler, fikirler ya da projeler değil de, kişisel dedikoduların ön plana çıkması, hatta sosyal medya platformlarına kadar taşınan tartışmaların herkesin gözünün önünde yapılır hale gelmesi de, bütün bir örgütün birlikte el ele çalışması gereken yerel ve genel seçimlerde, belirli bir grubun dışında kimsenin elini taşın altına koymamasına neden oldu.
CHP'nin yıllardan sonra Büyükşehir'i kazanabileceğine dair ilk umudu 2019 seçimlerinde CHP-İYİ Parti ittifakının adayı Hayati Tekin ile oldu. Ancak bu seçimde de Erhan Usta aday olarak çıkınca, bu seçim de kaybedildi.
31 Mart 20224 yerel seçimlerinde de Cevat Öncü'nün büyükşehir adaylığı hem örgütlerde hem de CHP tabanında, yıllardan sonra yine bir heyecan dalgası yarattı.
Ancak bu seçimde de İYİ Parti'nin ittifaktan uzak durması ve hatta güçlü bir aday olarak İmren Nilay Tüfekçi'yi çıkarması, umutları bir kez daha baltaladı.
CHP'nin adayı Cevat Öncü, seçimlere çok az bir zaman kala yayılan propaganda amaçlı anket sonuçlarında Tüfekçi'nin 2'nci gösterilmesi sonucu, ‘Gelin birlikte bir anket yaptıralım; kim önde çıkarsa, diğer adayın lehine çekilsin' çağrısı yaptı ama bir sonuç vermedi.
Sonuç olarak CHP, bu seçimlerde da bir kez daha AK parti karısında Büyükşehir Belediye başkanlığını kaybetti.
YARIN: 31 MART'TA SAMSUN'DA NE OLDU? SEÇİM ANALİZİ (5) CHP İLKADIM'DA BÜYÜK KAVGA