Merkez Bankası en son 18 Kasım'da bir kez daha faiz indirimine gitti ve politika faizi 100 baz puan daha indirildi ve yüzde 15'e düşürüldü.
Enflasyon yüzde 20'ye dayanmasına ve kurdaki rekor artışa rağmen…
Ekonomistlerin büyük bir çoğunluğu bu faiz indirimlerine karşı çıksalar da iktidar ısrarla bu indirimlerin yatırımları artıracağı görüşünde.
Beklentileri; düşük faizin cazibesine kapılacak olan işadamları kredilerini alıp, yatırıp yapmak için adeta seferber olacaklar.
Peki, halihazırda durum gerçekten böyle mi?
İşadamları ‘aha da faizler düştü, fırsat bu fırsat deyip’ bankalara koştular mı?
Hayır, hiç de öyle olmadı. Sadece Samsun'daki yatırımların durumuna bile baktığınızda, işadamları faizler ne kadar düşse de yatırım yapmaktan kaçınıyorlar.
Teşvikli yatırımlarda bile rekor düzeydeki azalma, iktidarın 'yatırım' konusunda işadamlarından hiç de umduğunu bulamadığını, sistemdeki tıkanıklığın aşılmasında faiz indirimlerinin ne yazık ki ciddi bir katkısının olmadığı görülüyor.
Sadece Samsun'da değil Türkiye'de bile durum böyle.
Örneğin Türkiye’de yatırım yapılmak üzere, 2020 ocak-eylül döneminde üstelik pandemiye rağmen toplam 185.5 milyar TL sabit yatırım tutarlı 7 bin 307 adet yatırım teşvik belgesi alındı.
2021 ocak-eylül döneminde ise, Merkez Bankası'nın faiz indirimlerine rağmen toplam 162 milyar TL sabit yatırım tutarlı toplam 8 bin 562 adet yatırım teşvik belgesi alınmış durumda.
Sadece ufak bir kıpırdanma var.
Samsun'da ise durum daha da kötü.
Samsun'da yatırım yapılmak üzere, 2020 ocak-eylül döneminde toplam 2 milyar 204 milyon TL sabit yatırım tutarlı 82 adet yatırım teşvik belgesi alınmıştı.
2021 ocak-eylül döneminde ise toplam 651.9 milyon TL sabit yatırım tutarlı 79 adet yatırım, teşvik belgesi alınmış durumda.
Yani 2021 ocak-eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre; belge sayısı Samsun'da yüzde 3.7, sabit yatırım tutarı ise yüzde 70.4 oranında azaldı.
Diğer bir deyişle Samsun'da belge başına yatırım tutarı 2020 ocak-eylül döneminde 26.9 milyon TL iken 2021 ocak-eylül döneminde 8.3 milyon TL'ye kadar düşmüş durumda.
Hani faizler düşünce yatırımlar ve istihdam da artacak deniliyordu ya, Samsun'da bu yatırımlara bağlı olarak belge başına 2021 ocak-eylül döneminde istihdam sayısı sadece 34 kişi oldu.
Sadece teşvikli yatırımlar değil, reel sektörde kurulan şirket sayılarında ciddi bir değişim yok.
Samsun geçen yılın ilk 9 ayında 585 adet şirket kurulmuştu. Bu yıl da ilk 9 ayda bu sayı değişmedi.
Sonuç olarak yatırımlar faiz düşmesine rağmen artmıyor, artamıyor.
Nedeni çok basit; Çünkü Türkiye'deki şu anda yaşanan yüksek enflasyon, yatırımcılarda halen büyük bir risk olarak görülüyor.
Enflasyon yüksekken politika faizini düşürmek ise daha yüksek enflasyon yaratacağı için uzun vadeli piyasada faizleri düşürmez, aksine artırır.
Bu durum da yatırım iştahını, harcamaları ve üretimi azaltır.
Faiz indirimlerinin arzu edilen ekonomik canlanmayı yaratmamasının sebebi işte budur.
Keşke bu durumu tersine çevirebilecek bir formül olsaydı. Ama yok.
Aksinde ısrar etmek ise, akıntıya karşı kürek çekmekten başka bir şey değil.