Norveçli ünlü bir yazar olan Per Petterson, 'Reddediyorum' isimli kitabında 'vicdan' için şu cümleleri kurar:
"Vicdan ile tekerlek arasında bir benzerlik olduğuna inanıyor musun? Vicdan bir tekerlek hatta daire testere gibidir, keskin dişlileriyle ruhumuzda döner durur, canımızı delicesine yakar, eğer çok kötü bir şey yaparsan etrafı kan götürür, ancak yaptığın kötülükler arttıkça testerenin dişleri körelmeye başlar, ruhun hissizleşir ve sonunda hiç bir şey koymaz sana, öyle biri olmuşsundur."
Biz de Türkçe'yi tam olarak bilmeyenler 'vijdan' diye kullanırlar ama bu kulanım yanlıştır. Doğrusu 'vicdan'dır.
Ve bu 'vicdan' konusu öylesine önemlidir ki, kanunlarımızın anası, anayasamıza 'din ve vicdan özgürlüğü' başlığı ile girmiştir. Benim de çok önem verdiğim 'laiklik'in temelinde de işte bu temel kural vardır. Denir ki Anayasa’mızda; herkes, vicdan, dini inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.
Vicdanın kelime anlamı ise daha da cafcaflıdır; kişiyi kendi davranışları hakkında bir yargıda bulunmaya iten, kişinin kendi ahlak değerleri üzerine dolaysız ve kendiliğinden yargılama yapmasını sağlayan güçtür vicdan.
Kısacası tüm insanlar dünyaya, kafa ve yüreklerinde bir iç mahkeme ile gelirler. İşte bunun 'vicdan' denir.
Nevi şahsına münhasır 'faiz sebep enflasyon sonuç' düsturuyla hayata geçirilen acayip milli ekonomik modelimizden sonra hepimiz yaşayarak gördük ki döviz kuru ve enflasyon patladı. Bunun sonucunda da sadece konut fiyatları değil ev kiraları da astronomik sevilere yükseldi, ev sahipleri ile kiracılar arasında şimdiye kadar hiç olmamış seviyede bir 'husumet' ortaya çıktı.
Kimi zaman ev sahipleri kimi zaman da kiracılar birbirlerini gırtlaklayacak hale geldiler hatta bu yüzden son 3 yıldır sırf bu astronomik kira artışları yüzünden, cinayetler bile işlendi.
Durum böyleyken, birkaç gün önce yüzde 25 kuralına uymayan ev sahipleri 'vicdansız' ilan edilince, benim de aklıma 'vicdansızlık' denilebilecek nice örnek geldi aklıma ve dedim ki bu ev sahipleri gerçekten de çok vicdansızlar...
Mesela:
Yurtdışından getirilen cep telefonu IMEI açtırma harcı Ocak 2023'te 6 bin 90 TL iken Ocak 2024'te yüzde 31.692 TL'ye çıkarılacak. Zam oranı yüzde 420,4. Vicdansız ev sahipleri yüzde 420,4 zam yapmışlar yani.
Doları 5 TL'den 28 TL'ye, benzini 5 TL'den 35 TL'ye, motorin 6 TL'den 38 TL'ye, ekmek 1 TL'den 7 TL'ye yükselmiş. Bu vicdansız ev sahiplerini şiddetle kınıyorum…
Daha dün açıklandı. Türk-İş'in yaptığı araştırmaya göre Kasım ayında açlık sınırı 14 bin 25 TL'ye, yoksulluk sınırı ise 45 bin 686 TL'ye çıkmış. Bu vicdansız ev sahipleri artık işin suyunu çıkarmadılar mı?
Vakıflar Genel Müdürlüğü depremden büyük zarar gören Hatay’da kiracılarına yüzde 700 zam yaptı. Dükkân sahiplerine de “Kira bedeliniz 18 bin TL olarak belirlenmiştir” yazılı ihbarname gönderildi. Vatandaşa gelince yüzde 25, Vakıflar'a gelince yüzde 700. Bu ev sahipleri gerçekten çok oldular artık.
Bir yıl önce 301 lira olan ev tipi mutfak tüpünün fiyatı 580 lirayı geçmiş durumda. Bu fiyatın yaklaşık 69 lirasını ÖTV'ye, 104 lirası da KDV için ödüyoruz. Neden? Vicdansız ev sahipleri öyle istiyor da ondan.
Kara mizah yaparken bile içim eziliyor. Eğer bir 'vicdan' sorgulaması yapacaksak önce kendimizden başlamamız gerek kanımca…
Per Petterson'un kesip biçen testeresine dönüşmeden biran önce ruhumuz, bize başka bir dil, başka bir yürek ve başka bir vicdan gerek!