Küresel dünya, ekonomide karmaşık bir görünüme doğru gidiyor. Kimi ülkelerde büyüme düşüyor kiminde ulusal para değer kaybediyor ve enflasyon yükseliyor.
Öyle görünüyor ki neoliberal politikaların (vahşi kapitalizm) sonuna geldik. Bu politikaların yerini tam olarak hangi politikaların alacağı henüz net değil.
Bizde ise ekonomik büyümeden taviz vermemeye dayalı, kendi kendimizin icat ettiği 'enflasyonla büyüme', 'faiz sebep enflasyon sonuç' anlayışına, Sayın Nebati'nin anlatımıyla 'heterodoks' dedikleri bir model hala yürürlükte.
Ukrayna ve Rusya arasındaki savaş, bir dünya savaşına evrilme riskini hala barındırırken, enerji krizini sürekli gündemde tutan böyle bir gerilimli ortamda, patronlarda da farklı bir hareketlilik var bugünlerde.
Çünkü Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) bağlı ticaret ve sanayi odalarında seçim hareketliliği başladı.
Odalar, TOBB Kanunu’na göre her dört yılda bir seçimlerini yenilemek zorundalar. Samsun'da da patronların sandık başına giderek odalarında kendilerini temsil edecek komite ve meclis üyelerini seçeceği oda seçimleri için tarih belli oldu.
Samsun Ticaret ve Sanayi Odası'nda 2022-2026 dönemine ilişkin Meslek Komite ve Meclis Üyesi seçimleri 3 Kasım Perşembe günü yapılacak.
Mevcut oda başkanı 13 yıldan bu yana görevini sürdürüyor. 3 dönemdir orada. 'Geçen seçimde son dönem için aday oluyorum' dediği kulislere yayılsa da 4'üncü dönem için yeniden aday olmaya hazırlandığı söyleniyor.
İşte böyle bir ortamda, Samsun'un ekonomik panoramasını ortaya koymakta fayda var. Samsun ekonomisine ilişkin önemli veriler şöyle:
-2022 Ocak-Ağustos döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre; kurulan şirket sayısı, yüzde 23.3 arttı, kurulan kooperatif sayısı, ise 25, kurulan gerçek kişi ticari işletme yani işyeri açanların sayısı da yüzde 15.1 azaldı.
-2022 Ocak-Ağustos döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre; kapanan şirket sayısı yüzde 50 arttı, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı ise 27.2 azaldı.
-Yatırım yapılmak üzere, 2022 Ocak-Temmuz döneminde; toplam 2,448.8 milyon TL sabit yatırım tutarlı 70 adet yatırım teşvik belgesi alındı. Samsun bu dönemde, alınan yatırım teşvik belge sayısına göre 24. sırada, sabit yatırım tutarına göre 30. sırada, belge kapsamı istihdam sayısına göre 35. sırada yer aldı.
-2022 Ocak-Ağustos döneminde, 137 adedi kamuda olmak üzere toplam 19 bin 52 kişi işe yerleştirildi. Özel sektör işe yerleştirme sayısı Türkiye’de yüzde 22.3 oranında artarken, Samsun'da yüzde 14 oranında arttı.
-İşsizlik ödeneği başvuru sayısı, ise 2022 Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 39.2 oranında arttı. Türkiye’de ise bu artış yüzde 21.2.
-Samsun'un toplam nakit kredi stoku, 2021 Temmuz sonu itibariyle 28.9 milyar TL iken 2022 Temmuz sonu itibariyle 17.5 milyar TL artarak 46.3 milyar TL oldu. (Bankalardan çekilen bu kredilerin ne kadarı yatırım için kullanıldı, belirsiz.)
-Karşılıksız işlemi yapılan çek tutarı; 2021 Ocak-Ağustos döneminde 78.6 milyon TL iken 2022 Ocak-Ağustos döneminde 144.1 milyon TL oldu. Samsun, 2022 Ocak-Ağustos döneminde; karşılıksız çek sayısına göre 11. sırada.
-2022 Ocak-Ağustos döneminde Samsun, protestolu senet adedine göre 8. sırada, protestolu senet tutarına göre 17. sırada.
-Samsun'da esnaf sayısı; 2021 Ağustos sonu itibariyle toplam 41 bin 325 adet iken 2022 Ağustos sonu itibariyle 475 adet azalarak 40 bin 850'ye düştü.
-Samsun 2022 Ocak-Ağustos döneminde 856.6 milyon dolar değerinde ihracat ile 19. sırada yer aldı. 2022 Ocak-Ağustos döneminde Karadeniz illerinde en fazla ihracat yapan ilk 5 il sırasıyla; Çorum, Samsun, Trabzon, Zonguldak ve Kastamonu.
-Ve ithalat (dışalım). Samsun'da; 2021 Ocak-Ağustos döneminde 652.7 milyon dolar değerinde İthalat yapılırken 2022 Ocak-Ağustos döneminde 734.6 milyar dolar değerinde ithalat yapıldı. Bu dönemde ithalat Türkiye’de yüzde 38, Samsun'da ise yüzde 12.5 oranında arttı. Samsun 734.6 milyon dolarlık ithalat ile 22. sırada.
Samsun'un ekonomik verileri bu şekilde. İncelediğinizde bankalara borçlanma üzerine kurulu bir ekonomik gidişat ile karşı karşıya olduğumuz açıkça görülüyor. İstihdam verileri yetersiz olduğu gibi, toplam yatırımlar da umut verecek boyutta değil. Esnaf kepenek kapatıyor, varolan şirket ve firmalar kapanma eğiliminde.
Ekonominin böylesine dalgalı olduğu bir ortamda, patronların da ekonomiyi iyi bilen, yol gösteren, kılavuzluk yapan, kentin yatırım olanaklarının artması için enerjisi yüksek bir yönetime ihtiyaç duyduğu çok açık.
Bakalım Samsunlu patronlar bunları düşünüyor mu ya da suya sabuna dokunmadan böyle devam mı diyecekler, izleyip göreceğiz!