Şimdi birkaç yıl öncesine gidelim...
2021 yılının eylül ayına…
Ekonomide olağanüstü bir durum yok; Merkez Bankası'nın politika faizi yüzde 19, enflasyon da yine bu civarlarda…
Gerçi enflasyonda bir miktar yükselme eğilimleri vardı ama endişelenecek bir durum yok. Merkez Bankası para politika faizini 1 puan bile artırsa, bu yükseliş eğilimini hiçbir riske girmeden durdurabilecek durumda.
Ama öyle olmadı.
Merkez Bankası tam tersini yaptı ve politika faizini iki yıla yakın bir süredir en son yüzde 8,5 olacak şekilde indirdi.
Çünkü deniliyordu ki "Faiz sebep, enflasyon sonuçtur."
Ne oldu bunun sonucunda. Kur patladı, enflasyon yüzde 80'lere yaklaşacak seviyeye çıktı, cari açık ve dış ödemeler dengesi bozuldu, fiyatlar dengesi de tabii...
Daha sonra ise enflasyon, önceleri baz etkisiyle sonra da fiyatlara, piyasaya ve kurlara yapılan baskılarla inişe geçti.
Yanlıştan dönmek yerine başka yanlışlar art arda geldi. Kuru tutmak için, 'Kur Korumalı Mevduat' adı altında aslında döviz olan ama TL gibi görünen yüksek faizli bir mevduat uygulaması devreye sokuldu.
Milyarlarca dolarlık bir maliyete ulaştı. (Şu anda kurlar bu seviyede kalsa bile, KKM'ye ödenecek kamu kaynağı bu sürede 200 milyar TL'yi aşacak.)
KKM'nin de nasıl çözüleceği bilinmiyor ve sorun ertelenerek zamana terk ediliyor. Bir yandan da bankalara baskı yapılmaya döviz alım satımı denetlenmeye başlandı. Bir süre de böyle idare edildi.
Kur ise 9 aydır TCMB rezerv satışı, sermaye kontrolleri ve sözlü müdahale ile baskılanıyordu.
'Seçim içindi' diyorlardı.
Ve seçimden 10 gün sonra, yani dün…
TL 1 günde yüzde 7 değer kaybetti. Dolar 23 TL'yi geçti. Euro 25 TL'ye dayandı.
"Yay bilinçli olarak gevşetildi" diyorlar şimdi de…
Şimdi gevşetilse de nerede gerçek bir piyasa dengesi oluşacağı belirsiz. 24 mü, 25 mi, 30 mu olacak dolar belli değil?
Bu arada; bu seviyede bile şirketlerin döviz alması yasak, tek satıcı yine Merkez Bankası…
Bundan sonra ne olacak?
Vallahi eğip bükmeye hiç gerek yok; kur artışı enflasyonu arttıracak, bu artışın hepsi haziran enflasyonuna yansımayacağı için ücretler yazın enflasyon karşısında yine eriyecek.
Kötü ekonomi yönetiminin ve ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ta ısrarın bedelini bir kez daha sabit gelirli vatandaşlar ödeyecek.
Ünlü ekonomistlerimizden Mahfi Eğilmez'in yeni kitabında varmış Çinlilerin bu atasözü; "Kara gömülen ceset, yazın ortaya çıkar” derlermiş.
Baharı göremedik ama işte o yaz geldi!